درگذشت ژان کلود کریر همانطور که برای هم‌میهنان فرانسوی‌اش اندوهناک است، برای اهل فرهنگ و هنر ایران نیز اتفاقی غم‌انگیز به شمار می‌آید.
جامعه هنری ایران او را به واسطه نمایشنامه‌ها، فیلمنامه‌ها و دراماتورژی‌هایش می‌شناختند و اهالی فرهنگ و ادب نیز از علاقه‌اش به فرهنگ و ادبیات ایران باخبر بودند.
روز گذشته خبر درگذشت کریر خاطره‌های خوشی را از اجرای چندین نمایش برای جامعه تئاتری کشور زنده کرد. نسل قبلی به یاد دارند که او چگونه نمایشنامه «کنفرانس پرندگان» (بر اساس سیمرغ عطار) به کارگردانی پیتر بروک را دراماتورژی کرد و نسل جدیدتر خاطره شیرینی از اجرای نمایشنامه «روال عادی» او با کارگردانی محمدرضا خاکی دارند.
و حالا مسعود دلخواه که در این نمایش به ایفای نقش پرداخته است، در گفتگو با ایسنا از کریر به عنوان فیلمنامه‌نویس و نمایشنامه‌نویسی بزرگ یاد می‌کند و او را همچون یک همشهری می‌داند.
دلخواه می‌گوید: ما او را همشهری خود می‌دانیم. انسانی بزرگ و نویسنده‌ای توانمند که با دراماتورژی نمایشنامه «کنفرانس پرندگان» هم علاقه‌اش را به فرهنگ و ادب ایران نشان داد و هم مهارتش را در دراماتورژی.
این کارگردان و بازیگر تئاتر ادامه می‌دهد: کمتر نمایشنامه‌نویسی می‌شناسم که این چنین تکنیکی بنویسد. من در دو نمایشنامه از او به نام‌های «روال عادی» و «تراس» بازی کردم که هر دو با کارگردانی محمدرضا خاکی روی صحنه رفت و در هر دو نمایشنامه تکنیک نویسندگی را از او آموختم.
دلخواه اظهار امیدواری می‌کند که نسل جدیدِ نمایشنامه‌نویسان نیز با خواندن آثار کریر تکنیک و مهارت نمایشنامه‌نویسی را از او بیاموزند.
او توضیح می‌دهد: اگر نمایشنامه‌نویسان جوان ما که خوشبختانه پرتعداد هم هستند، یک دوره آموزشی نزد او می‌دیدند یا اگر یکی از نمایشنامه‌هایش را الگو قرار دهند، نمایشنامه‌نویسی ما رشد چشمگیری خواهد کرد. چراکه در حال حاضر متاسفانه در زمینه تکنیک نمایشنامه‌نویسی دچار ضعف هستیم.
این مدرس تئاتر ادامه می‌داد: خوب می‌شد اگر روش و شیوه کاری کریر در دانشگاه‌ها و موسسات هنری ما مورد توجه قرار می‌گرفت و حال که داریم از او یاد می‌کنیم، چه خوب می‌شود اگر این یادآوری با یک درس آموزی همراه شود.
دلخواه که بازی‌اش در نمایش «روال عادی» مورد توجه تماشاگران و منتقدان تئاتر قرار گرفته بود، اضافه می‌کند: یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های کریر درنگارش نمایشنامه‌هایش ایجاد تعلیق است اینکه تماشاگر را برای صحنه بعدی کنجکاو نگه داریم و این مهارتی است که ما باید از او بیاموزیم.
او ابراز خرسندی می‌کند: هرچند جای خالی کریر پر نمی‌شود ولی خوشبختانه این انسان شریف و بزرگ تاثیر خود را بر جهان نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی گذاشته است.
دلخواه با اشاره به علاقه کریر به فرهنگ و ادب ایران یادآوری می‌کند: می‌توانیم از انسان‌های بزرگ در جهت ارتقای فرهنگ خود بیاموزیم. بویژه اگر آن انسان، یک غیر ایرانی علاقه‌مند به فرهنگ و هنر ایران باشد. چه خوب است که از چنین کسانی بیاموزیم و به گنجینه‌های فرهنگی خود بیشتر بها دهیم و بی‌اعتنا از کنارشان رد نشویم.
این استاد دانشگاه ابراز امیدواری می‌کند به احترام ژان کلود کریر و به یاد او نمایش «روال عادی» بار دیگر در جهانی بدون کرونا یا کم کرونا روی صحنه برود.
مسعود دلخواه در پایان می‌گوید: وقتی خبر درگذشت ایشان را شنیدم، هرچند بسیار اندوهگین شدم ولی خاطره شیرین اجرای دو نمایش «روال عادی» و «تراس» برایم زنده شد.
ژان کلود کریر، فیلمنامه‌نویس شهیر فرانسوی و نویسنده اصلی کتاب خاطرات «لوئیس بونوئل»، غروب دوشنبه ۲۰ بهمن در ۸۹ سالگی درگذشت. کیارا، دخترش، اعلام کرده که او در خانه‌اش در پاریس از دنیا رفته است.
ژان کلود کریر همسر نهال تجدد، نویسنده ایرانی و مولف کتاب «عارف جان سوخته» بود و سفرهایی هم به ایران داشت.
کریر که از دوستان عباس کیارستمی هم بود، مقابل دوربین او نیز ظاهر شد و نقش کوتاهی را در فیلم «کپی برابر اصل» ایفا کرد.
او در تئاتر با کارگردان بزرگی همچون پیتر بروک همکاری کرده بود.
نمایش «روال عادی» به فاصله چند سال در دو نوبت مختلف با کارگردانی محمدرضا خاکی روی صحنه رفت. در هر دو اجرا مسعود دلخواه به ایفای نقش پرداخت. در اجرای اول بازیگر مقابل او ایوب آقاخانی بود و در اجرای دوم کورش سلیمانی.
انتهای پیام
منبع:ایسنا